Một thoáng Hàn Quốc 3: Tiếng Anh
Tiếng Anh là một chìa khoá rất quan trọng trong khoa học. Thật ra, có thể nói không ngoa rằng tiếng Anh ngày nay đã trở thành một ngôn ngữ khoa học. Hầu hết các hội nghị khoa học quốc tế, kể cả y khoa, đều dùng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức. Một thống kê mới công bố năm ngoái cho biết hơn 95% tập san khoa học quốc tế dùng tiếng Anh. Ngay cả ở những nước tiếng Anh không phải là tiếng mẹ đẻ vẫn dùng tiếng Anh như là một ngôn ngữ khoa học. Do đó, am hiểu tiếng Anh là một lợi thế rất đáng kể trong hoạt động khoa học.
Hình như người Hàn Quốc đã có một bước “tiến bộ” về tiếng Anh rất nhanh. Trước đây, khi đi dự hội nghị ở các nước Á châu, tôi thấy trình độ tiếng Anh của các nhóm ASEAN (dĩ nhiên là ngoại trừ VN) là tốt nhất, còn Hàn Quốc thì kém hơn, và Nhật là kém nhất. Còn trong các hội nghị quốc tế bên Mĩ (tôi chỉ nói trong lĩnh vực osteoporosis) các nhóm Hàn Quốc có sự hiện diện tương đối khiêm tốn, và họ cũng ít khi nào có những “oral presentation” (báo cáo nói). Có vài lần, ban tổ chức hội nghị ghi rõ rằng nếu tác giả cảm thấy không tự tin về tiếng Anh thì nên chọn báo cáo dưới hình thức poster, vì báo cáo nói mà người trình bày không am hiểu tiếng Anh chỉ làm mất thì giờ cho khán giả và cũng chẳng công bằng cho tác giả.
Nhưng năm nay thì khác, vì tôi thấy các diễn giả Hàn Quốc nói tiếng Anh rất khá. Nhưng nếu chú ý kĩ sẽ thấy có hai nhóm rõ ràng: nhóm trẻ tuổi (dưới 50) thì nói tiếng Anh lưu loát, còn nhóm cao tuổi thì trình độ tiếng Anh chỉ kha khá như Việt Nam ta thôi. Điều đáng chú ý là tất cả họ, trẻ hay già, đều nói tiếng Anh giọng Mĩ. Sau vài lần tìm hiểu tôi mới biết rằng hầu hết các nhà khoa học trẻ của Hàn Quốc đều học ở Mĩ hay làm postdoc ở Mĩ về. Người ở lâu thì 10-15 năm, ngắn thì cũng 5 năm. Tất cả họ đều đã có một số công bố quốc tế trước khi trở về Hàn Quốc để đứng đầu trong các lab nghiên cứu. Do đó, không ngạc nhiên khi họ tỏ ra rất khá về tiếng Anh. Dĩ nhiên, dù là 10 năm ở Mĩ, họ vẫn chưa đủ trình độ để viết một bài báo khoa học hoàn chỉnh bằng tiếng Anh, nhưng họ thừa khả năng để nói chuyện một cách tự tin trong các diễn đàn khoa học.
Ngay cả thế hệ trẻ học ở Hàn Quốc cũng nói tiếng Anh giỏi. Tôi ấn tượng nhất một em trình bày về mối liên quan giữa tiểu đường và loãng xương, nếu chỉ nghe và không nhìn em thì ai cũng nghĩ em là người Mĩ, nhưng trong thực tế em ấy là người Hàn Quốc 100%. Vì quá ấn tượng, nên sau khi trình bày xong và trong giờ giải lao, tôi đến làm quen với em, thì mới biết em này mới là sinh viên y năm thứ 4 thôi. Tôi hỏi em học tiếng Anh ở đâu, thì em nói học từ thời trung học và do thầy cô người Mĩ dạy nên nói giọng Mĩ. Hỏi ai hướng dẫn em làm nghiên cứu thì em nói có một assistant professor ở Mĩ về hướng dẫn em làm. Nhưng không chỉ em này, sau này tôi còn gặp nhiều em khác cũng nói tiếng Anh rất thạo và trình bày rất chuyên nghiệp. Nhìn như thế sẽ thấy Hàn Quốc còn có nhiều tiềm năng khoa học trong tương lai.
Tuy nhiên, đó là môi trường khoa học và trí thức, chứ tôi thấy trong môi trường chợ búa thì tiếng Anh người Hàn Quốc có phần kém hơn người Việt Nam. Ở Việt Nam, bước lên xe taxi là chúng ta có thể tin rằng các tài xế (nhất là của Vinasun và Mai Linh) đều nói được vài câu thông thường liên quan đến nghề nghiệp. Ra chợ Bến Thành hay các chợ khu Quận I, chúng ta có thể thấy nhiều chủ quán và chủ sạp bán hàng nói tiếng Anh khá tốt. Nhưng ở Seoul, tôi lang thang trong vài khu chợ thì thấy các chủ tiệm tuy rất thân thiện nhưng họ chẳng biết tiếng Anh gì cả. Ngay cả ở nhà hàng khá up-market mà tiếp viên cũng chẳng biết tiếng Anh! Trong thời gian ở Seoul, tôi đi 4 chiếc taxi ở Seoul thì cả 4 tài xế đều chẳng biết tiếng Anh. Nhưng họ rất thành thật và rất sẵn sàng giúp đỡ khách. Có người dừng lại bên đường hỏi cho thật rõ địa chỉ rồi mới chở đi, chứ không có chuyện “chém” khách.
So sánh khả năng tiếng Anh giữa VN và Hàn Quốc tôi thấy có hai khác biệt. Trong giới khoa học thì có lẽ giới trẻ Hàn Quốc hơn giới trẻ khoa học VN. Nhưng trong giới bình dân thì VN có lẽ hơn hẳn Hàn Quốc về tiếng Anh. Điều này chắc cũng không khó hiểu, vì Hàn Quốc quyết tâm theo Mĩ. Đại đa số những giáo sư của họ hoặc là từng học ở Mĩ, hoặc là từng đi tu nghiệp postdoc ở Mĩ, cho nên tiếng Anh của họ rất tốt. Còn VN ta thì không thích chơi với Mĩ, và hay tự hào là số 1 trên thế giới, nên nhiều người VN chỉ là “legend in your own mind” (mượn câu nói của Clint Eastwood).
Nhìn người lại nghĩ đến ta. Tôi nghĩ để cho khoa học VN tốt hơn, một việc rất quan trọng là cải thiện trình độ tiếng Anh cho các nhà khoa học. Không chỉ nói được mà cần phải viết tốt. Nếu tiếng Anh không tốt thì khi ra nước ngoài các nhà khoa học cũng chỉ là những người bên lề vì không tham gia thảo luận một cách tự tin và chuyên nghiệp được. Ấy thế mà mới đây có người đặt câu hỏi là có nên ưu tiên học tiếng Anh trong nhà trường! Thật khó tưởng tượng có những người có thể đặt câu hỏi buồn cười như thế (không xứng đáng đặt ra), bởi vì câu trả lời là một chữ “Nên” rất lớn.
(Còn tiếp …)
Nguồn: GS Nguyễn Văn Tuấn
Read more »
Tiếng Anh là một chìa khoá rất quan trọng trong khoa học. Thật ra, có thể nói không ngoa rằng tiếng Anh ngày nay đã trở thành một ngôn ngữ khoa học. Hầu hết các hội nghị khoa học quốc tế, kể cả y khoa, đều dùng tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức. Một thống kê mới công bố năm ngoái cho biết hơn 95% tập san khoa học quốc tế dùng tiếng Anh. Ngay cả ở những nước tiếng Anh không phải là tiếng mẹ đẻ vẫn dùng tiếng Anh như là một ngôn ngữ khoa học. Do đó, am hiểu tiếng Anh là một lợi thế rất đáng kể trong hoạt động khoa học.
Hình như người Hàn Quốc đã có một bước “tiến bộ” về tiếng Anh rất nhanh. Trước đây, khi đi dự hội nghị ở các nước Á châu, tôi thấy trình độ tiếng Anh của các nhóm ASEAN (dĩ nhiên là ngoại trừ VN) là tốt nhất, còn Hàn Quốc thì kém hơn, và Nhật là kém nhất. Còn trong các hội nghị quốc tế bên Mĩ (tôi chỉ nói trong lĩnh vực osteoporosis) các nhóm Hàn Quốc có sự hiện diện tương đối khiêm tốn, và họ cũng ít khi nào có những “oral presentation” (báo cáo nói). Có vài lần, ban tổ chức hội nghị ghi rõ rằng nếu tác giả cảm thấy không tự tin về tiếng Anh thì nên chọn báo cáo dưới hình thức poster, vì báo cáo nói mà người trình bày không am hiểu tiếng Anh chỉ làm mất thì giờ cho khán giả và cũng chẳng công bằng cho tác giả.
Nhưng năm nay thì khác, vì tôi thấy các diễn giả Hàn Quốc nói tiếng Anh rất khá. Nhưng nếu chú ý kĩ sẽ thấy có hai nhóm rõ ràng: nhóm trẻ tuổi (dưới 50) thì nói tiếng Anh lưu loát, còn nhóm cao tuổi thì trình độ tiếng Anh chỉ kha khá như Việt Nam ta thôi. Điều đáng chú ý là tất cả họ, trẻ hay già, đều nói tiếng Anh giọng Mĩ. Sau vài lần tìm hiểu tôi mới biết rằng hầu hết các nhà khoa học trẻ của Hàn Quốc đều học ở Mĩ hay làm postdoc ở Mĩ về. Người ở lâu thì 10-15 năm, ngắn thì cũng 5 năm. Tất cả họ đều đã có một số công bố quốc tế trước khi trở về Hàn Quốc để đứng đầu trong các lab nghiên cứu. Do đó, không ngạc nhiên khi họ tỏ ra rất khá về tiếng Anh. Dĩ nhiên, dù là 10 năm ở Mĩ, họ vẫn chưa đủ trình độ để viết một bài báo khoa học hoàn chỉnh bằng tiếng Anh, nhưng họ thừa khả năng để nói chuyện một cách tự tin trong các diễn đàn khoa học.
Ngay cả thế hệ trẻ học ở Hàn Quốc cũng nói tiếng Anh giỏi. Tôi ấn tượng nhất một em trình bày về mối liên quan giữa tiểu đường và loãng xương, nếu chỉ nghe và không nhìn em thì ai cũng nghĩ em là người Mĩ, nhưng trong thực tế em ấy là người Hàn Quốc 100%. Vì quá ấn tượng, nên sau khi trình bày xong và trong giờ giải lao, tôi đến làm quen với em, thì mới biết em này mới là sinh viên y năm thứ 4 thôi. Tôi hỏi em học tiếng Anh ở đâu, thì em nói học từ thời trung học và do thầy cô người Mĩ dạy nên nói giọng Mĩ. Hỏi ai hướng dẫn em làm nghiên cứu thì em nói có một assistant professor ở Mĩ về hướng dẫn em làm. Nhưng không chỉ em này, sau này tôi còn gặp nhiều em khác cũng nói tiếng Anh rất thạo và trình bày rất chuyên nghiệp. Nhìn như thế sẽ thấy Hàn Quốc còn có nhiều tiềm năng khoa học trong tương lai.
Tuy nhiên, đó là môi trường khoa học và trí thức, chứ tôi thấy trong môi trường chợ búa thì tiếng Anh người Hàn Quốc có phần kém hơn người Việt Nam. Ở Việt Nam, bước lên xe taxi là chúng ta có thể tin rằng các tài xế (nhất là của Vinasun và Mai Linh) đều nói được vài câu thông thường liên quan đến nghề nghiệp. Ra chợ Bến Thành hay các chợ khu Quận I, chúng ta có thể thấy nhiều chủ quán và chủ sạp bán hàng nói tiếng Anh khá tốt. Nhưng ở Seoul, tôi lang thang trong vài khu chợ thì thấy các chủ tiệm tuy rất thân thiện nhưng họ chẳng biết tiếng Anh gì cả. Ngay cả ở nhà hàng khá up-market mà tiếp viên cũng chẳng biết tiếng Anh! Trong thời gian ở Seoul, tôi đi 4 chiếc taxi ở Seoul thì cả 4 tài xế đều chẳng biết tiếng Anh. Nhưng họ rất thành thật và rất sẵn sàng giúp đỡ khách. Có người dừng lại bên đường hỏi cho thật rõ địa chỉ rồi mới chở đi, chứ không có chuyện “chém” khách.
So sánh khả năng tiếng Anh giữa VN và Hàn Quốc tôi thấy có hai khác biệt. Trong giới khoa học thì có lẽ giới trẻ Hàn Quốc hơn giới trẻ khoa học VN. Nhưng trong giới bình dân thì VN có lẽ hơn hẳn Hàn Quốc về tiếng Anh. Điều này chắc cũng không khó hiểu, vì Hàn Quốc quyết tâm theo Mĩ. Đại đa số những giáo sư của họ hoặc là từng học ở Mĩ, hoặc là từng đi tu nghiệp postdoc ở Mĩ, cho nên tiếng Anh của họ rất tốt. Còn VN ta thì không thích chơi với Mĩ, và hay tự hào là số 1 trên thế giới, nên nhiều người VN chỉ là “legend in your own mind” (mượn câu nói của Clint Eastwood).
Nhìn người lại nghĩ đến ta. Tôi nghĩ để cho khoa học VN tốt hơn, một việc rất quan trọng là cải thiện trình độ tiếng Anh cho các nhà khoa học. Không chỉ nói được mà cần phải viết tốt. Nếu tiếng Anh không tốt thì khi ra nước ngoài các nhà khoa học cũng chỉ là những người bên lề vì không tham gia thảo luận một cách tự tin và chuyên nghiệp được. Ấy thế mà mới đây có người đặt câu hỏi là có nên ưu tiên học tiếng Anh trong nhà trường! Thật khó tưởng tượng có những người có thể đặt câu hỏi buồn cười như thế (không xứng đáng đặt ra), bởi vì câu trả lời là một chữ “Nên” rất lớn.
(Còn tiếp …)
Nguồn: GS Nguyễn Văn Tuấn